Większość państw bije własne monety: srebrne złote i brązowe (ale nie tylko). Złoto jest rzadkie i nie traci na wartości. Nie koroduje, ma atrakcyjną barwę, łatwo się kształtuje – dlatego jest cenione najwyżej. Monet z tego kruszcu jest w obrocie mało. Stanowią dogodne rozwiązanie dla wędrownych kupców – mogę w ten sposób znacząco zredukować bagaż, odciążyć konie i obniżyć ryzyko kradzieży. Jedna moneta złota jest warta setki srebrnych.
O wartości pieniądza zaświadcza zarówno jakość kruszcu jak i zarządzenie władzy. Niektóre państwa biją nowe pieniądze ze stopów zawierających mniej złota i srebra niż pierwsze emisje, takie praktyki stopniowo obniżają realną siłę nabywczą, nierzadko prowadząc do upadku waluty. W takim wypadku korzysta się z pieniędzy państw ościennych, kamieni szlachetnych, grudek złota, sztabek itd.
Monety mają różne kształty i gabaryty – zwykle są to krążki, ale funkcjonują również pieniądze wieloboczne i trójkątne, niekiedy z otworem w środku, co umożliwia naplecenie monet na sznurek. Nawet jeśli po pewnym czasie przestają być czytelne, ścierają się – o ich charakterystyczności decyduje waga i kształt.
DANE PORÓWNAWCZE:
(pięciozłotówka waży 6.54 g)
1 Funt to 450 gram (0,45 kg) [reprezentowany przez banknont]
Na 1 funt składa się 20 szylingów (każdy po 22,5 grama)
12 pensów to 1 szyling (12x 1, 875 grama)
[1 gram złota – 170 PLN; 1 gram srebra – 1,54 PLN, ergo: 1 gram złota jest wart tyle co 110 gram srebra]
1,875 g srebra [1 pens]
3,75 g srebra [2 pensy]
5,625 g srebra [3 pensy]
7,5 g srebra [4 pensy]
9,375 g srebra [5 pensów]
11,25 g srebra [6 pensów]
13,125 g srebra [7 pensów]
15 g srebra [8 pensów]
16,875 g srebra [9 pensów]
18,75 g srebra [10 pensów]
20,625 g srebra [11 pensów]
22,5 g srebra [12 pensów – 1 szyling]
przykładowe wymiary lekkich monet srebrnych:
18 mm średnicy, waga 1,43 g
17 mm średnicy, waga 1,35 g
NAJPOPULARNIEJSZE MONETY PÓŁNOCNOKUKBARSKIE
Fresing – dawniej średnia moneta srebrna, później również złota; pierwotnie bita w Tokmaarze, potem także w Mabdreht i Drahenhorth.
Cedir – dawniej średnia moneta srebrna, pierwotnie bita wyłącznie w krajach ciryjskich, w których stanowiła podstawowy środek płatniczy.
Jal – mała moneta złota, bita na wschodzie Kukbaru, w Silbarze, Igall, Sagar i Ollanie.
Hisar – średnia i duża moneta srebrna, dawniej bita wyłącznie w Ibrii, później również w Pirindarze.
Hworin – średnia moneta srebrna znad jeziora Skolla (Skaille), popularna w krajach ciryjskojęzycznych.
Kahna – mała moneta srebrna, później również brązowa, bita w krajach ciryjskich. Przydatna do rozmieniania hworinów.
Ajar – złota moneta wprowadzona przez Ibryjczyków, pierwotnie o wadze 22 gramów.
•
UWAGA: informacje w tym artykule nie są kompletne, odnoszą się tylko co części środków płatniczych. To co podano należy traktować wyłącznie jako przykłady i uzupełnienie artykułu o wartości nabywczej srebra. Jeśli ktoś chce coś sobie dopowiedzieć, może to zrobić.
•
Sigir (cir. sigla) – waluta popularna we wszystkich państwach Krainy Wielkich Jezior i krajach sąsiednich (np. w Kagalu, Amarokh i Bagadarze), funkcjonująca w ramach unii monetarnej.
Po raz pierwszy wyemitowana przez królestwo Nellen w 841r., bitwa w królewskiej mennicy portu Pirhall oraz Mai Idar, później, w ramach porozumienia, również u sąsiadów. Podlegało to kilkakrotnie zmianie, ale obecnie srebrny sigir waży zawsze 22 gramy czystego srebra, co oznacza że 25 sigirów równe jest 1 knolowi srebra [0,55 kg]. Ćwierćsigir waży 5,5 grama srebra – dzieli się go na dwadzieścia brunatnych kahn. Obecnie sigiry o identycznej wadze biją Amarokh, Danmor, Daggerhold, Kaggerholl, Kedren, Nellen, Swendaar i Aidar. Różnią je herby i ornamentyka, ale strona z nominałem jest powielana wedle uzgodnionego wzorca (niekiedy z drobnymi odstępstwami).
PIENIĄDZE TOKMAARSKIE:
złoty fresing tokmaarski [3,8 gram kruszcu – wart 520 srebrnych fresingów]
srebrny fresing tokmaarski [3,7 gram kruszcu, faktycznie zwykle 80% – wart 12 brunatnych kahn (po 12 gram brązu każda)]
srebrny półfresing [1,85 gram srebra]
PIENIĄDZE PIRINDARSKIE:
hisar pirindarski (zwany niekiedy siro lub sorenem) – waży 4 gramy srebra (137,5 hisara to 1 knol srebra [0,55 kg]).
półhisar – 2 gramy srebra
piątak – moneta o nominale 5 hisarów – 20 gram srebra
PIENIĄDZE KAGERHOLLSKIE:
złoty fresing kagerhollski (czerwony fresing) – 4,8 gram złota warte 312 gram srebra [860 PLN]
srebrny fresing kagerhollski – 4,2 grama srebra
półfresing – 2,1 grama srebra
ćwierćfresing – 1,05 grama srebra
Kagerholl emituje zarówno walutę rodzimą jak i sigiry.
PIENIĄDZE DRAHENHORCKIE:
srebrny fresing drahenhorcki [3,4 gram kruszcu]
srebrny półfresing drahenhorcki [1,7 gram kruszcu]
srebrny ćwierćfresing drahenhorcki [0,85 gram srebra + domieszka innego metalu, miedzi lub cyny]
PIENIĄDZE KALLADYJSKIE:
złoty cedir illarski [3,4 gram kruszcu + 0,3 gram cyny]
srebrny cedir illarski [3,4-3,7 gram kruszcu]
pihar [11 gram stopu miedzi i cyny – 12 monet przelicza się na 1 srebrny cedir]
PIENIĄDZE IGALLSKIE:
srebrny jal igalski – 12 gram srebra
złoty jal igallski – 6 gram złota
PIENIĄDZE IBRYJSKIE:
złoty ajar [7,6 gramów czystego złota – wart 1040 srebrnych fresingów tokmaarskich]
złoty hisar cesarski (potocznie: hisar ibryjski) [1,9 czystego złota]
srebrny hisar ibryjski [1,70-1,80 gram czystego srebrna + 10-20 gram cyny]
[ibryjski przelicznik: 1,5 grama złota = 1000 gram srebra]
PIENIĄDZE SKOGHALLSKIE:
1 srebrny tharel (tarel) – 23 gramy srebra
1 til (2,3 grama srebra) to 1/10 tharela
